1-نقش الگويي(prototype)والدين و معلمان:
دانش آموزان زماني به تحقيق روي مي آورند كه عملا تحقيق را از والدين و معلمان خود ياد بگيرند،مشاهده كنند،يعني ببينند و آنچه را مي بينند درعمل انجام دهند(مثلث سه بعدي علاقه به پژوهش يعني علاقه معلم ،والدين ،دانش آموزان )يك الگو ي بايد باشد تا الگو برداري نيز انجام بگيرد.
2-ايجاد جو مطلوب(desirable barley):
پژوهش نياز به يك محيط امن و آرام دارد يعني دانش آموز احساس آرامش كند و در پرتو ايمني كه به وي دست ميدهد بتواند سئوال كند تا پژوهش آغاز شود(نقطه ي شروع تحقيق).
3-ايجاد روحيه ي پرسش گري (querying):
تحقيق با سئوال آغاز مي شود يعني فن پژوهش در هنر سئوال كردن نهفته است پس اساس كار تحقيق ،پرسشگري است و معلم بايد اين روحيه را در دانش آموزان ايجاد كند .
4-ترغيب دانش آموزان به تخيل (specter):
تمامي دانش آموزان (ضعيف ،متوسط،قوي)تصوردارند و مطالب درسي را به صورت ذهني تجسم مي كنند ، در عين حال اين تصور در بين اين دانش آموزان يكسان نيست ،اين تصور بخشي از تخيل دانش آموز ان را تشكيل مي دهد كه اگرخوب پرورش داده شود و بر يادگيري دانش آموزان بيفزايد مثبت است ،در غير اين صورت مخرب بوده و دانش آموز رااز مسير اصلي منحرف مي كند.
5-ارضاءحس كنجكاوي curiosity :
دانش آموزي كنجكاو است كه ان چه را تازه مي بيند به سوي آن حركت كند و به آن علاقه نشان دهد ، بر همين اساس معلمان بايد همواره سؤال هاي جديد را با نگاهي تازه ومبتني بر روش هاي تدريس فعال از دانش اموزان خود داشته باشند ،پس سؤال معين باديدي معين و روش تدريس معين كنجكاوي دانش آموزان را ارضاء نمي كند .
6-آموزش خلاقي (creativity):
هم چنان كه در هوش و استعداد دو عامل وراثت و محيط نقش دارند،خلاقيت نيز به عوامل ارثي و محيطي بستگي دارد و بر خلاف نظر اكثريت افراد مي توان خلاقيت را آموزش داد يعني خلاقيت آموختني است.
7-تشويق دانش آموزان به تفكر واگرا(Divergent):
مي توان از دانش آموزان خواست نا به راهاي تازه فكر كنند ، چندي بعد بينديشند ، عوامل مختلف را درنظر بگيرند ، جواب هاي گوناگون داشته باشند و راه حل هاي مختلف را بيازمايند .
8-مشاركت دادن دانش اموزان در برنامه ريزي (planning) و تصميم گيري هاي (determines) مدرسه:
دانش اموزان كار گزاران آينده اند مي توان تدابيري را انديشيد تا بر مبناي آن نظر دانش آموزان درباره ي فعاليت هاي مختلف مدرسه پرسيده شود(جوياشدن نظردانش آموزان يعني اهميتدادن به فعاليت آن ها).
9-ايجاد روحيه ي عدم تعادل شناختي(cognitionallmbalanc):
دانش آموزبايدبداند كه برخي مسائل حل شده اند وبرخي هنوز حل نشده اند و ياد بگيرد كه دانش انتهايي ندارد و تحقيق نيز به خاطر آن انجام مي گيرد كه مسا ئل حل نشده را حل كند يعني دانش آموز را از حالت تعادل خارج كند .
10-احساس نياز (need) :
نياز يعني احساس خلاء و كمبود مي توان از دانش آموز سوال كرد چه تفاوتي بين وضع موجود و وضع مطلوب وجود دارد ؟ پاسخ به اين سوال تفاوت را مشخص مي كند و دانش آموز را به سوي تحقيق رهنمون مي سازد.
11-تشويق دانش آموزان به طرح سوالات غير معمول (unusual):
سوال معين ، پاسخ دارد پس مي توان از دانش آموزان خواست تا سوالات جديد داشته باشند و پاسخ هاي جديد به آن بدهند تا بدين وسيله از حالت سنتي و تكراري خارج گردند .
12-نیاز به پيشرفت (lmprovement):
دانش آموز موفق معيار هاي شخصي براي خود بر مي گزيند ، بر روي هدف هاي خودكار مي كند وبه انجام تكاليفي مي پر دازد كه از نظر درجه دشواري متوسط باشند يعني تكاليفي را مي پذيرد كه برايش چالش انگيز باشند .
13-فرصت انتقاد (criticism)و اظهار نظر:
دانش آموز بايد بياني آزاد داشته باشد و معلم اين فرصت را در اختيار او قرار ميدهد زيرا انتقاد سالم و سازنده موجب پيشرفت هاي همه جانبه ميشود و زمينه را براي تحقيق فراهم مي كند ، در چنين شرايطي دانش آموزان براي حل مسائل راه حل هاي گوناگون ارائه مي دهند.معلم سازنده گرا معلمي است كه از دانش آموزان خود بخواهد پيشنهاد هاي مفيد خود را بيان كرده و از وي انتقاد سالم بكنند. اگر موضوع به خوبي جا بيفتد آن گاه شاهد تحول بنيادين بيشتر در زمينه هاي مختلف خواهيم بود.
14-فراهم كردن زمينه تجربيات (experiences) فردي دانش آموزان:
لازم است معلم حين تدريس ازآموخته هاي قبلی دانش آموزان استفاده کند.تا زمینه را برای تحقیق عملی فراهم سازد، با پژوهش نه تنها تجربیات فردی دانش آموزان فراهم می گردد بلکه بر تجربیات بین فردی دانش آموزان نیز افزوده می شود.
15-انعطاف (malleable) در تدریس معلم:
معلم نباید خود را در چارچوب یک برنامه کار خاص محدود کرده و عمل تدریس را مشکل کند. لذا استفاده از شیوه های گوناگون مانند بارش مغزی ،روش اکتشافی ،سوال و جواب،روش کارایی تیم ف روش پیش سازمان دهنده و…. تدریس معلم را غنی تر می سازد ،کلاس هوشمند معلم را به استفاده از روشهای فعال تدریس علاقمند می کند و زمینه را برای پژوهش آماده می کند.
16- توجه به تفاوتهای درون فردی (subjective inward differences ) دانش آموزان :
معلم لازم است بداند دانش آموزان از نظر استعداد،انگیزش،احساس و یکسان نیستند و تفاوتهای درون فردی زیادی نیز وجود دارد،در کلاس هوشمند معلم بیش تر می تواند به تفاوت های فردی بها بدهد. بها دادن به تفاوت ها یعنی شناخت استعداد ها و توانمندی های متفاوت دانش آموزان . هر په بر تفاوتهای درون فردی بیش تر اهمیت داده شود زمینه برای تحقیق بیش تر آماده می شود.
17-ارائه سوالات باز (open) :
لازم است معلم سوالات گسترده پاسخ و حداقل کوته پاسخ را از دانش آموزان بپرسد تا بدین وسیله تفکر خود را به کار اندازند،کلاس هوشمند،تفکر واگرای دانش آموزان را افزایش می دهد.سوال باز باعث اندیشیدن دانش آموزان در جهات مختلف می شود،پژوهش این اندیشه را ایجاد و فراهم می کند.
18- تشکیل کمیته ای به نام رابطان (liaisons)پژوهش مدارس:
تشکیل چنین کمیته ای دانش آموزان محقق را جذب می کند و آن ها را گروه های مختلف تحقیق قرار می دهد ، در این کمیته دانش آموزان پایه های گوناگون فعال خواهند بود .
19-ایجاد روحیه (mood)و عادت (custom)به مطالعه در بین دانش آموزان:
در صورتی دانش آموزان به تحقیق علاقمند می شوند که مطالعه کنند ،کتاب بخوانند و از خواندن آن لذت ببرند.
20-آموزش روش های مطالعه(study) و تحقیق:
می توان راهبرد ها ،عادات و مهارت های مطالعه را به دانش آموزان یاد داد و مراحل،منابع،هدف ها و تکنیک های تحقیق را در اختیار آنان قرارداد تا بدین وسیله فن مطالعه و تحقیق عملیاتی گردد.
21-برگزاری مسابقات(backstretch) کتابخوانی(browsebook) در مدارس:
زمانی مطالعه دانش آموزان افزایش می یابد که مسابقه کتابخوانی در بین دانش آموزان برگزار شود ،کتابخوانی زمینه ی تحقیق را فراهم می کند.
22-ایجاد نمایشگاه (playhouse)کتا ب در مدرسه :
در طول سال تحصیلی می توان در نوبت اول (آذر ماه،هفته پژوهش ) و نوبت دوم (اردیبهشت ،هفته معلم) به برپایی نمایشگاه کتاب در مدرسه اقدام نمود.بر پا کردن این نمایشگاه هر چند هم کوچک و نا چیز باشد می تواند در دانش آموز موثر واقع شود و علاقه وی را به پژوهش افزون کند.
جمع آوری کننده مطلب: آموزگار محترم پایه چهارم سرکار خانم جمیلی
تایید کننده مطلب: معاونت آموزشی دوره اول جناب آقای کریمی